ህዝቢ ኣብ ልዕሊ ህዝቢ ክዘምት ዝግበር ዘሎ ዳግማይ ሽርሒ ክፈሽል ይግባእ!

መስከረም 28 ቀን 2016 ዓ.ም

ምጥያሽ “ተስፋ ንሰላም” ብዝምልከት ዝተዋሀበ መግለፂ

“ተስፋ ንሰላም” ኣብ ሞንጎ እቶም ብዙሕ ዘበናት ዘቑፀረ ሕውነትን ርክባትን ዘለዎም ማሕበረሰባት ትግራይን ኣምሓራን አጋጢሙ ዘሎ ሕድሕዳዊ ቅርሕንታትን ጎንፅታትን አዝዩ ዘተሓሳሰበና ተወለድቲ ክልቲኦም ማሕበረሰባት ዝኾንና ኢትዮጵያውያንን ትውልደ ኢትዮጵያውያንን ውልቀሰባት ዝተጣየሸ ደላዪ ሰላም ምትእኽኻብ እዩ፡፡ ዕላማ ናይዚ ምትእኽኻብ ድማ ነዞም አብ ሞንጎ ማህበረሰባት ኣምሓራን ትግራይን ኣብ ዝሓለፉ ዓመታት እናተኻረሩ ዝመፁን ከምኡ እውን ኣብ ቀረባ እዋን ብዝተኻየደ ኵናት ዝተፈጠሩን ቅርሕንቲታት ብልዝብ ተኣልያቶም ናብ ዝሐሹ ሰላማዊ ርክባት ንኪቕየሩ ፈተነታትን ፃዕርታትን ምግባር እዩ።

“ተስፋ ንሰላም” ንክጣየሽ መበገሲ ዝኾነ ቀንዲ ምኽኒያት ኣብ ሞንጎ እዞም ብሃይማኖትን፣ ብባህልን፣ በስነ-ልቦናን ከምኡ‘ውን ብታሪኽን ዝተኣሳሰረ መንነት ዘለዋቶም ክልተ ጎረባብቲ ማሕበረሰባት አብ ዘለናዮ እዋን ተፈጢሩ ዘሎ ተሪር ቅርሕንቲ ቅድሚ ሕዚ ኣብ ታሪኻዊ ርክባቶም ተራእዩ ብዘይፈልጥ ኩነታት ንሕንሕ ልኂቃን ፖለቲካ ካብ ምዃን ሓሊፉስ ናብ ናይ ሕዝብታት ጎንፅን ቅርሕንትን እናሰገረን እናዓበየን ብምምጽኡ እዩ፡፡ በዚ ቅርሕንቲ ምኽንያት ዓብዪ ህልቀትን ብርሰትን አብ ክልቲአቶም ማሕበረሰባት ካብ ምዃን ሓሊፉስ  ንሃገርና‘ውን ናብ ከቢድ ፖለቲካዊ ቅልውላው ንክትአትው ገይሩዋ እዩ፡፡ እዙይ ከቢድ ፖለቲካዊ ቅልውላው ንህልውና ሃገርን ህዝብታታን ዝፈታተን ኢድ ምትእትታው ሓይልታት ወፃኢ አስዒቡ ይርከብ፡፡

ኣብ‘ዙይ ዘለናዮ እዋን ኣብ መብዛሕትኦም ከባቢታት ኢትዮጵያ – ማለት‘ውን ኣብ ክልላት ትግራይን፣ ኣምሓራን፣ ኦሮሚያን፣ አፋርን፣ ሶማሌን፣ ቤኒሻንጉል ጉሙዝን፣ ጋምቤላን ኮነ ኣብ ካልኦት ከባቢታትን‘ውን – ካብ ኣናእሽቱ ጎንፅታት ኣትሒዙ ክሻዕ ዓበይቲ ናይ ሓድሕድ ኲናት ምክያዶም ንህይወት ብሚልዮናት ዝቑፀሩ ዜጋታትን ንህልውና ሃገርን ኣብ ዓብዪ ሓደጋ አውዲቖምዎ ይርከቡ፡፡ ካብ እዞም ኲናት ዝተኻየደሎምን ዝካየደሎም ዘለዉን ከባቢታት ካዓ ንኽልተ ዓመታት ብሰለስተ ተኸታተልቲ ወፈራታት አብ ከልል ትግራይ ብቐንዲ ከምኡ ’ውን አብ መዳውብቲ ትግራይ ኣብ ዝኾና ክልላት ኣምሓራን ዓፋርን ዝተኻየደ፣ ንዝሃለፉ አርባዕተ ተኸታተልቲ ዓመታት አብ ክልል ኦሮሚያ ዝተኻየደን ዝካየድ ዘሎን፣ ከምኡ ‘ውን ኣብዚ እዋን አብ ክልል አምሃራ ዝካየድ ዘሎ ኲናት ብዝለዓለ መልክዕ ዝስርዑ እያቶም፡፡

ብዝያዳ‘ውን እቱ ኣብ ክልላት ትግራይን ኣምሓራን ብዘይምቁራፅ ዝተኻየደ ኲናት ንህልውናን ቀፃልነትን ትውልዲታት ኣብ ከቢድ ሕቶ ብዘእተወ መልክዑ ናብ ሓያል ደም ምፍሳስ ዘምረሐን፤ አብራሲን፤ ኣፅናቲን ምዃኑ ብግልፂ ተራእዩ እዩ፡፡ ካብ‘ዙይ ብተወሳኺ‘ውን ኣብ ሞንጎ እዞም ክልተ ክልላት ዝተኻየደ ኲናት ብዘይተለመደ ምልክዑ ንህዝቢ ምስ ህዝቢ ናብ ዝተኻረረ ቅርሕንትን ጎንፂን ዝመርሐን ሓያል ምትእትታው ሓይልታት ወፃኢን ዝነበሮ ምዃኑ‘ውን ነዞም ሽግራት ብዝሓየለ መልክዑ ዝተሓላላኸን፣ አታሓሳሳቢን፣ ዝተፈለየን ገይሩዎም እዩ፡፡ ብሓፈሻኡ እዙይ ምተእኽካብ ንኽፍጠር አድላዪ ኾይኑ ዝተረከበሉ ምኽንያት እዚ ዘጋጠመ አውዳሚ ኲናት  ዘላቒ ብዝኾነ መልክዑ ደው ንምባል ኣብ ፕሪቶሪያን ናይሮቢን አብ ዝሓለፈ ቀረባ እዋን ዝተበጽሐ ስምምዕ ሰላም ኣብ ውሽጡ ዘለዉ ጉድለታት ብዝቀልጠፈ እዋን ተኣሪሞም ተግባራዊ ከምዝኸውን ንምግባርን፣ ምናልባት እውን እቲ ኲናት ካብ ዓቕሚ ንላዕሊ ብዝኾነ ምኽንያት እንደገና ዝቕጽለሉ ኣሉታዊ ኩነታት እንተተፈጢሩ ድማ አብ ልዕሊ ሕዝቢ ዝበጽሕ ሐደጋታት ንምንካይን ናይ ክልቲኦም ማህበረሰባት ርክባት ናብ አዎንታዊ አንፈት ንኽቕየር ምግባር መተካእታ ዘይብሉ ጉዳይ ምዃኑ ስለዝተአመነሉ እዩ።

ቀንዲ ዕላማ “ተስፋ ንሰላም” ኣብ ሞንጎ እዞም ስጡም ዝምድናን መንነትን ዘለዎም ክልተ ማሕበረሰባት ተፈጢሩ ዘሎ ናይ ፅልኢ ስምዒትን ጎንፂን ኣብ ዝሓፀረ እዋን ደው ንኽብልን ርክባቶም ፍፁም ሰላማዊ ናብ ዝኾነ ሃዋህው ንኽምለስን ፃዕርን ድፍኢትን ምግባርን፣ ከምኡ ‘ውን አብ ኸይዲ ኣብ ሞንጎ እዞም ክልተ ማሕበረሰባት ክህልዉ ዝኸእሉ ፈጠርቲ ሽግር ዝኾኑ ፖለቲካዊ ይኹኑ ካልኦት ቅርሕንትታት ብምይይጥን ብልዝብን ከምኡ ‘ውን ብሕጋዊ መንገድን ዝፍትሑሉ ሰላማዊ መድረኽ ፖለቲካ ንኽህሉ ዘኽእል ፃዕሪ ምግባርን እዩ፡፡ ነዚ ተፈጢሩ ዘሎ ድርድር ሰላም መሰረት ብምግባር‘ውን ርክብ ክልቲኦም ማሕበረሰባት ዘላቒ ናብ ዝኾነ ሰላማዊ ኩነታት ብዘምርሕ ኣካይዳ ተግባራዊ ንክኸውን ዝኸኣልናዮ ዘበለ ኩሉ ንኽንገብር እዩ፡፡

ዕማምን ግደን “ተስፋ ንሰላም” ነዞም ሽግራት ንምፍታሕ ኣብ ዝግበሩ ከይዲታት ናይ ዘተ ተሳታፊ ወይ ካኣ አደራዳሪን ኣሸማጋሊን ንምዃን ኣይኮነን፡፡ ብአንፃሩ አብ ሞንጎ እዞም ክልተ ማሕበረሰባት ዝንፀባረቑ ስምዒታት ፅልእን ሕነ-ምፍድዳይን ዝዓሰሎም ዘረባታትን ጎስጓሳትን ንኽውገድ፣ ሓይልታት ፖለቲካ ንፍልልያቶም ብኲናት እንተይኮነስ ብመገዲ ሰላም ንኸተኣናግዱ ዘኽእሉ ፅዕንቶታት ካብ ክልቲኣቶም ህዝብታት ከምዝፍጠሩ ምግባርን፣ ወኪላት ህዝቢ ኢና ዝብሉ ሓይልታት ፖለቲካ ‘ውን ቅርሕንትታቶም ብዂናት እንተይኮነስ ኣብ ዙርያ ጠረጴዛ ብምይይጥን ብሕጋዊ መንገድን ጥራይ ንኽፈትሑ ዘገድድ ፃዕርን ድፍኢታትን ንምግባርን እዩ፡

“ተስፋ ንሰላም” ነዞም ዘበገሱዎ ዕላማታት ኣብ ሽቶኦም ንምብፃሕን ብፅሒቱ ንምውፃእን ዘኽእሉዎ ዝተፈላለዩ ጉዳያት ንልዕሊ ሃደ ዓመት እናሳለጠ ፀኒሑ እዩ፡፡ በዙይ ናይ ምድላው ከይድታቱ ‘ውን ፥-

• ንምቅሕሓር ክልቲኣቶም ማሕበረሰባትን ጠንቂን ሰበብን ዝኾኑ ጉዳያትን፡ መበገሲ ጎንፅታት ዝኾኑ መሰረታውያን መኽንያታትን እንታይ ከምዝኾኑን፣
• እቶም ሽግራት አብ’ዙይ ጊዘ እዚ አበየናይ ናይ ክብደት ኩነታት ከምዘለዉን፣
• ኣብ ሞንጎ ክልቲኣቶም ማሕበረሰባት ርክብ ህዝቢ-ንህዝቢ ብኸመይ ምጉልባትን ምጥንኻርን ከምዝከኣልን፣
• ንሽግራት ንሓዋሩ ንምፍታሕ ዘድልዩ ናይ ሓፂር ጊዘን ናይ ነዊሕ ጊዘን መማረፂ መፍትሕታት ከመይ ከም ዝመስሉ ብዕምቆት ንምግምጋምን ኣብ ሓባራዊ ምርድዳኣት ንምብፃሕን ተኻኢሉ እዩ፡፡

እዙይ ሓባራዊ ምርድዳእ ምፍጣር ዘድለየሉ ቀንዲ ምኽንያት ‘ውን ኣብ መበገሲ ሽግራትን ኣብ ዙርያ መፍትሒታትን ድልዱል ርድኢትን ምርድዳእን እንተይፈጠርካ ብሽፉኑ “ሽግራት ብሰላም ይፈትሑ” ምባልን ሕቶ ምቕራብን ትርጉም ዝህብ ለውጢ ከስዕብ ከም ዘይኽእል ስለዝተኣመነሉ እዩ፡፡ ካብ ‘ዙይ ብተወሳኺ ‘ውን እዙይ ምትእኽኻብ ንዘንቀሉዎ ዕላማታቱ ኣብ ሽቶ ንምብፃሕ እንታይ ዓይነት ንጥፈታት ብቕደም-ሰዓብ ከሳልጥ ከምዝግብኦ ዝርዝር ስራሕቲ ዘውፅኧ እንትኾን ሓላፍነቱ ብግቡኡ ንምውሳንን ንምፍፃምን ዝሕግዞ ሓደ ሓባራዊ ሰነድ ‘ውን ኣርቂቑን ኣፅዲቑን እዩ፡፡ ንዝወጠኖም ሓላፍነታት ብግቡእ ንኸሳልጥ ዘኽእልዎ ዝተፈላለዩ ኮሚቴታት ‘ውን ኣጣይሹ እዩ። ኣብ ቀረባ ጊዘ ኣብ ዘካይዶ ጋዜጣዊ መግለፂ ‘ውን ብዕሊ ምስ ህዝቢ ንምልላይ ዘድልዩ ስጉምታት እናወሰደን ዕማማት እናካየደን ይርከብ፡፡

“ተስፋ ንሰላም” ምንም’ኳ ኣብ ሞንጎ እቶም ክልተ ማሕበረሰባት ተፈጢሮም ዘለዉ ሽግራት ኮነ መፍትሒታቶም ፖለቲካዊ ፅልዋታት ከምዘለዎም እንተተገንዘበ እዙይ ምትእኽኻብ ርክብ ክልቲኣቶም ማሕበረሰባት ሰላማዊን ሕውነታውን ንክኸውን ካብ ምፅዓርን ዝኽእሎም ዘበሉ ኩላቶም ሓገዛት ካብ ምግባርን ብዝዘለለ ምስ ሕቶን ጉዳይን ፖለቲካዊ ሥልጣን ዘራኽብ ምንም ዓይነት ፖለቲካዊ አጀንዳ ይኹን ተልእኾ የብሉን፡፡ ስለዝኾነ‘ውን “ተስፋ ንሰላም” ብጊዜያውነት ዝተጣየሸ ምተእኽኻብ ምዃኑ ከነፍልጥ ንፈትው። ዝተጣየሸሉ ዕላማ ውሱንን ጊዘያዊን ምዃኑ ብምግንዛብ ‘ውን ቀዋሚ ዝኾነ ኣወዳድባ ይኹን ሕጋዊ ኣፍልጦ ብዘየድልዮ ኣገባብን ንዝተበገሰሉ ውሱን ዕላማ  ንምፍጻም ብዘኽእሎን አገባብ ጥራሕ አናተንቀሳቐሰ ይርኸብ ኣሎ።

ኣብ ሞንጎ ክልቲኣቶም ማሕበረሰባት ተፈጢሮም ዘለዉ ወድዓዊ ሽግራት ንምፍታሕ ፃዕርን ዝካኣል ዘበለ ሓገዛትን ኩሉ ምግባር ንዓርሱ ጠቓምን፤ አድማዒ ሽቶን እኳ እንተኾነ ዘይሩ ዘይሩ ኣብ ሞንጎ ክልቲኣቶም ህዝብታት ዝረኣዩ ፀገማት መበገሲኦም ኮነ መዕለቢኦም ካብቱ ሓፈሻዊ ሃገራዊ ጥቕምታትን ባህግታትን ተነፂሉ ዝርኧ ኣይኮነን፡፡ ስለዙይ ‘ውን ዝተበገስናሉ ዕላማ ብዓወት ንኽዛዘም ተሳትፎን ደገፍን ናይ ኩሎም ማሕበረሰባት ኢትዮጵያ ናይ ግድን እዩ፡፡እቱ ቀንዲ ትኹረት “ተስፋ ንሰላም” ህዝብታት ኣምሓራን ትግራይን ንምቅርራብ እኳ እንተኾነ፣ ኣብ ሞንጎ እዞም ክልተ ማሕበረሰባት ተፈጢሩ ዘሎ ቅርሕንቲ ካብ ክልቲኣቶም ዘሊሉ ሀገራውን ቀጠናውን ፅልውኡ ክንደየናይ ከቢድን ሓደገኛን ከምዝኸውን ብግቡእ ዝግንዘቡ ተወልድቲ ካልኦት ብሔራት ‘ውን ብኸይዲ ኣብ “ተስፋ ንሰላም” ተዋሳእቲ ክኾኑ ዝኽእሉሉ ባይታ ምፍጣር ኣድላዪ ምዃኑ አሚኑ እናተንቀሳቐሰ ይርከብ።

ብመጠንን ክብደትን ዝፈላለ’ውን እንተኾነ ኣብ’ቶም ካልኦት ጎረባብቲ ክልላት (ብፍላይ ኣብ ኣምሃራን ኦሮሚያን) እውን ውጥም ቅልቅል ዝብሉ ተመሳሰልቲ ህዝቢ ምስ ህዝቢ ናብ ቅርሕንቲ ዘምርሑ ጎንፅታት እናተራአዩ ስለዝኾኑ ከም ‘ዙይ ናህና “ተስፋ ንሰላም” ዝዓይነቶም ምትእኽኻባት እናተጣየሹ እቶም ቅርሕንትታት ናብ ዝሓየለ ብርኪ ቅድሚ ምስጋሮም መፍትሒ ንኽርከቦም ምፅዓር ግቡእን አድላዪን እዩ ኢልና ንኣምን፡፡ ኣብ ሞንጎ ህዝብታት ዝፍጠሩ ጎንፅታት ብባህሪኦም ብመንገዲ መንግስታዊ መሓውራት፤ ወይ ካኣ ብውዳበታት ፖለቲካ ናይ ምፍታሕ ዕድሎም ኣዝዩ ፀቢብ ብምዃኑ ፃዕሪን ተሳትፎን ናይ ዘይመንግስታውያን ትካላት ክበራታዕን ክድገፍን ይግባእ፡፡

ብሓፈሻኡ ኣብ ሞንጎ ማሕበረሰባት ዝፍጠር ዝኾነ ቅርሕንቲ ይኹን ጎንፂ ምፍታሕ ጥቕሚ ማንም ሳልሰዋይ ወገን ዘይነክእን ንኹሎም ማሕበረሰባት ዝጠቅምን ሓባራዊ ኣጀንዳ ምዃኑ ብምእማን እዙይ ናይ “ተስፋ ንሰላም” ዕላማ ኩሎም ማሕበረሰባት ኢትዮጵያ ብቕንዕና ክርእዩዎን ክድግፉዎን ይግባእ፡፡ ሰላማዊ ዝኾነ ርክብ ማሕበረሰባትን፤ ዘላቒ ዝኾነ ሰላም ህዝብታትን ሃገርን መተካእታ ዘይርከቦ ኣወንታዊ ግደ ከምዝህልዎ ብምእማንን ብምርዳእን ክልላውያን መንግስታት ኣምሓራን ትግራይን፣ ፈደራላዊ መንግስቲን፣ ደገፍቲ ሰላም ዝኾኑ ውዳበታት ፖለቲካን፣ መራሕቲ ሃይማኖትን፣ ሽማግለታት ሃገርን፣ ፅዕንቶ ፈጠርቲ ውልቀሰባትን፣ ሲቪካዊ ትካላትን ከምኡ’ውን ነዙይ ዝተበገስናሉ ዕላማ ዝድግፉ ኩሎም ፈተውቲ ሰላም ዜጋታትን ናይ ሓሳብ ደገፍ ንኸወፍዩልናን እንተተኻኢሉ እውን ብተግባር ንኽፅንበሩናን ፃውዒትና ነቕርብ፡፡ ትካላት መራኸቢ ህዝብን፤ ማሕበራዊ መነቓቓሕትን እውን ንመልእኽትታት “ተስፋ ንሰላም” ነቱ በዓል ዋኒን ዝኾነ ህዝብን ንዝተፈላለዩ ዝምልከቶም ኣካላትን ብግቡእ ንኽባፅሑ ብምግባር ደገፎም ንኸወፍዩልና በዙይ ኣጋጣሚ ብኽብሪ ንዕድምን ንውከስን፡፡

ተስፋ ንሰላም፣ ሰሜን አሜሪካ

ሰላም ንህልውናና!